دروس خارج فقه آیت الله اراکی – نمادها

تاثيرات نگاه در بيننده-قسمت سوم

 نگاه، منتقل‌کننده ارزش‌هاي مثبت نگاه‌شونده به نگاه‌کننده است. بنابراين اگر نگاه‌شونده و منظره‌اي که انسان به آن نگاه مي‌کند منعکس‌کننده ارزش‌هاي منفي باشد، اگر منظر معصيت خداوند باشد، اگر منظره جنايت باشد، نگاه به اين مناظر انداختن خوب نيست و چنين نگاهي نهي شده است.

??در خصوص نگاه به اميرالمؤمنين(ع) وارد شده است؛ «النظر الي عليٍ عبادة»(من لا يحضره الفقيه، ج‏2، ص: 205) اين روايت حتّي در منابع اهل سنّت هم آمده است.

… در مسجدالحرام نشسته بوديم که ناگهان علي(ع) گذر کرد و ايستاد که نماز بخواند. در اين هنگام ابوذر شروع کرد به نگاه کردن به ايشان. از ابوذر پرسيدم چرا فقط به علي نگاه مي‌کني و چرا رويت را از او برنمي‌گرداني؟ ابوذر گفت بله چنين مي‌کنيم؛ چراکه از رسول خدا(ص) شنيدم که فرمود: «نگاه کردن به علي(ع)عبادت است، همچنين نگاه کردن به پدر و مادر از روي رأفت و مهرباني عبادت است و نگاه کردن به قرآن و کعبه نيز عبادت است»… (الأمالي (للطوسي)، النص، ص: 455)

 بنابراين يک معنا در اين شکل و نماد نهفته است. وقتي کسي به اين منظر نگاه مي‌کند، آن معنايي که در آن شکل نهفته است هم به او منتقل مي‌شود…مکتبي در اروپا نظير مکتب شکاکيت در فلسفه به وجود آمده است که معتقد به آشفتگي در هنر هستند که اين هم اثر منفي دارد. يعني به يک نماد آشفته نگاه کردن آشفتگي ايجاد مي‌کند.

 نمادهاي منظم، نظم ايجاد مي‌کند. اگر نظم، نظم مثبت بود در درون آدمي يک نظم مثبت ايجاد مي‌کند. اگر اين نظم، نظم منفي بود، يعني اين نظم، نشان‌دهنده يک جهت‌گيري منفي و ضد ارزشي بود، در درون آدمي ضد ارزش را ايجاد مي‌کند، چه انسان بخواهد و چه نخواهد و اين‌ها اختياري نيست. نگاه کردن به اين منظر اختياري است اما نقل اين معنا، انتقال اين اثر به درون آدمي اختياري نيست و بدون اختيار به درون آدمي منتقل مي‌شود.